مطالعه اثر sulpiride در ساختاربافتی بیضه، کیفیت اسپرم و توان باروری در موش سوری نر

باروری جنس نر به عملکرد صحیح سیستم پیچیده ای از اعضاء، ترشح مناسب گنادوتروپین ها و تعادل بین آندروژن و دیگر هورمون های موضعی که برای اسپرماتوژنز ضروری هستند بستگی دارد. بیشتر داروهای آنتی سایکوزی دارای اثرات متعددی بر محور هیپوتالاموسی- هیپوفیزی هستند که افزایش پرولاکتین یکی از آن ها است. عوامل هیپوتالاموسی و هیپوفیزی باعث ایجاد تغییر در میزان پلاسمایی هورمون هایی مثل پرولاکتین، lh و fsh می شوند که این هورمون ها نیز تاثیرات متعددی بر سیستم تولیدمثلی، تولید اسپرم و کیفیت آن دارند. سولپراید داروی آنتی سایکوزی غیرکلاسیک است که عمدتا در درمان اسکیزوفرنی و افسردگی مورد استفاده قرار می گیرد و بیشتر بعنوان جایگزین بنزامید ها در اروپا و ژاپن مصرف می شود. هدف این مطالعه ارزیابی اثر داروی آنتی سایکوزی سولپراید بر محور هیپوتالاموسی-هیپوفیزی-بیضه ای با اندازه گیری غلظت سرمی و بیضه ای پرولاکتین و غلظت سرمی lh،fsh و تستوسترون است. همچنین اختلالات تولیدمثلی با ارزیابی پارامترهای اسپرم، غلظت کاسپاز 3 بافتی، مالون دی-آلدئید بافتی و پتانسیل لقاح آزمایشگاهی و آنالیز پاتولوژیکی و بیوشیمیایی بافت بیضه مورد بررسی قرار گرفت. 30 موش نر (10-8 هفته ای) به سه گروه تیمار، کنترل شم و کنترل تقسیم شدند. موش های گروه تیمار به مدت 45 روز، روزانه 40 میلی گرم بر کیلوگرم محلول سولپراید را به صورت داخل صفاقی دریافت کردند. گروه شم فقط حلال دارو را دریافت کرد. 45 روز پس از اولین تزریق کلیه موش ها به روش جابجایی گردن کشته شده و پرولاکتین، lh،fsh و تستوسترون در نمونه سرم تمامی موش ها اندازه گیری شد. اسپرم ها از اپیدیدیم جمع آوری و تعداد، تحرک و زنده بودن آنها بررسی شد. همچنین بلوغ کروماتین و کیفیت dna اسپرم ارزیابی شد. میزان باروری، درصد جنین های دوسلولی، بلاستوسیت ها و جنین های متوقف شده نیز مورد بررسی قرار گرفت. افزایش معنی دار میزان پرولاکتین سرمی و بافتی همراه با کاهش معنی دار تستوسترون، lh وfsh سرمی در گروه تیمار مشاهده شد. تفاوت معنی داری بین گروه های کنترل-شم و کنترل مشاهده نشد. مطالعات بافت شناسی نشان داد که سولپراید اثر منفی بر ضرایب تمایز لوله ای، جایگزینی اسپرماتوگونی های فعال و اسپرمیوژنز داشت. تعداد سلول های سرتولی نیز در گروه هایپرپرولاکتینمیک بطور معنی داری نسبت به دو گروه دیگر افزایش یافت. افزایش واضح سلول های لیدیگ در یک میلی متر مربع از بافت بینابینی بیضه مشاهده شد. در مقایسه با گروه های شم و کنترل در گروه درمان شده با سولپراید تحرک و تعداد اسپرم ها بطور معنی داری کاهش و درصد اسپرم ها ی غیرطبیعی افزایش یافت. بلوغ dna و زنده مانی اسپرم کاهش معنی داری را نشان داد و در گروه درمان شده با سولپراید درصد آسیب dnaکه کاهش میزان لقاح، تقسیم زیگوت، تعداد بلاستوسیت ها و بالا رفتن معنی دار تعداد جنین های متوقف شده را به همراه دارد، افزایش یافته بود. نیز تقسیم فقط در درصد پائینی از زیگوت ها رخ داد و میزان جنین های متوقف شده (تیپ ? و ?) که شامل سلول های نکروزی و وزیکول های سیتوپلاسمی هستند، درگروه تیمار بسیار بیشتر از دو گروه دیگر بود (p<0.05). تفاوت معنی داری بین گروه های کنترل-شم و کنترل وجود نداشت. علاوه بر این، استفاده از داروی سولپراید باعث افزایش غلظت کاسپاز 3 و mda بافتی بود. همچنین در گروه دریافت کننده سولپراید تعداد بیشتری از سلول های رده اسپرماتوژنز لیپیدوفیلیک بوده و واکنش مثبت به آلکالین فسفاتاز نشان دادند. افزایش تعداد ماست سل ها و پراکندگی وسیع آنها نیز در گروه تیمار در مقایسه با دو گروه دیگر بیشتر بود. بحث: نتایج نشان داد متعاقب تجویز داروی غیرکلاسیک آنتی-سایکوزی سولپراید، القاء اختلال در عملکرد محور هیپوتالاموسی- هیپوفیزی - گنادی با تاثیر بر غلظت سرمی هورمون-ها باعث تغییرات پاتولوژیک در ساختار بیضه و کاهش تعداد و کیفیت اسپرم منجر به اختلالات باروری می شود.